Lo País
  cont@ct plan dau síte OC FR
Get Firefox ! Entau sirà
compatible




1999... ...2006
la Comuna de Chaisson

 Qu'es la mia Comuna, plaçada entre Lemòtges e lo lac de Vassivièr, en montanha lemosina. S'i pòt auvir parlar en Occitan, Englès, Neerlandès e daus còps que i a : Francès.

 La es compausada d'un borg màger e de tres vilatgons a l'entorn, Viala montès, Viala tela e lo mèu : La Taissuniera.
Chaisson vendriá dau nom dau prumièr (conegut) que i 'bitèt, "Cassius", tòrna a l'era gallo-romana. Qu'es colhonament "chas Cassius", ooof nos auriam pogut 'pelar "Sam suffit" !

 Chaisson avià sa chapèla já au segle XII, mas dependiá de la paròfia de Bujalèu. La paròfia vennguèt 'na Comuna e Chaisson ne foguèt destachada en 1905. Au mès de febrièr 2005, la comuna festejèt son centenari.

lo blason de la familha "de Cheyssou"
 
la mai vielha mapa de Chaisson
La mapa que faguèt lo Cassini (au sègle XVIII) que Chaisson e la Taissuniera i son já.
Los noms sons pas los d'aura, mas son já francisats.

 
Ligams
los trobaretz totjorn rechampats aquí.
 
De veire a Chaisson
Un gíte pels dròles que mos vesins los i fan permenar a chavau.
 
De veire a l'entorn de Chaisson
Bujaleu, País Monts & Baratges
L'ofici dau torisme de Bujalèu, de l'autre costat de Mòlda.
 
Lo Lemosin
 Quèla paja es un boiradis daus elements que vòle mostrar dau país. Destriarai aprèp entre l'Istòria, la Geugrafia, lo Minjar, l'Artesania eca... Comencei per rechampar quo que podia dire de memòria, coma suvent en Occitània, qui conta l'istòria dau restachament au reiaume de França mai que pas l'istòria dau pòple, manca per la perioda dempuei lo segle XIX.

 Crese qu'un portal sul Lemosin en Occitan demòra quauqua-ren de bon far mas los sítes en ÒC de referençar son pas nombroses, qu'es quò que manca mai que mai.

Quelques repères historiques
  • Sèm estats longtemps 'na possecion englesa, Richard the Lion heart foguèt 'levat en lenga nòstra, la parlava mai que pas l'Englès. I a quitaments d'escrichs sèus que son en Occitan. Son pitit-filh Guilhèm IX d'Aquitània (e VII de Peitiers) sira lo prumièr trobador de sinhar sos poemas. Èu tamben escriguèt dins la varianta lemosina de la lenga d'Òc, mas de son temps i avià pus mas la cor que la parlava (tant coma lo Françès en Prussa au sègle XVII). Tots los biais se e ieu parlam pas parièr, tant vaudrià de comparar lo vòstre Françès amb lo de Rabelais ò ben lo vòstre Englès amb lo de Sheakspeare.


  • Quauques mites e tradicions
  • Lo Sant Patron de Lemòtges se pela Sant Marçau, la devisa ne'n es "Diu gard'la vila e Sanct Marçau las gents". Qu'es pas per d'asard si me 'pele entau...
  • Se fai totjorn d'ostencions de las relicas daus Sant Patrons de las vilas. Dau còps un quartièr a lo sèu pròpi. Dins un país de minjaires de curats !
  • I a d'enguerras pas gaire, se cresia bèucop au poder daus sorcièrs. Mon quite grand paire avia un don, las gents lo venian veire per se far garir los maus de pèu.

  • Un vielh sector manufacturièr de qualitat
  • Dempuei l'atge mejan se cueit daus emaus, los mai vielhs dau monde son gardats a Lemòtges. Se venià querre los artisans chatz n'autres de pertot en Euròpa.
  • Jos Louis XIV, se descubre que la lavandiéras de Vinhana usan dau Caolin per blanchir los lincèus, sab-pas quin petaçaire trapa lo mejan de ne'n far de la sietas brava e veiquí lançada l'aventura de la porcelana.
    Uei d'enguerras tot chap d'Estat si vòu pas far pèc se dèut de reçaubre sos convidats amb un serviçi de porcelana de Lemòtges.
    Totun, e lo quite paísan lo pus paure, traparà mejan de far parrièr, e n'autres la pendilham pas aprèp lo mur !

  • Una cultura de luchas socialas
    lo grand
  • Lemòtges es coneguda coma "la Roma dau socialisme" ; dins la cultura politica que i banhei quò fai bèucop !
    En 1895 s'i fondèt la prumièra CGT, los obrièrs de la porcelana e dau cuèr, assabentat pels maçons de Lyon qu'encontrèren daus canuts, farjèren un moviment social importent, que pertochava truscant'aus paisans (de costuma mai conservatius).
  • En 1905 los obrièrs de la fabrica Haviland organisan de bèlas protestas contra lo comportament abusiu daus garda-chorma que vigilavan las femnas. La situacion vira au "lock-out", que los patrons se volen pas far balhar de leissons, lo 17 d'abriu, alèra que i a de barricadas dins los barris popularis, la garda charja las gents e tua lo Camille Vardelle, avia 17 ans.
  • En 1944, nos sèm desliurats sols, sens l'ajuda daus aligats. Coma en Iogoslàvia, amb 'na armada de partisans, menats per Georges Ginguoin, regent comuniste que devançèt l'appel dau de Gaulle e refusèt de s'alinhar sus la direccion estaliniana dau partit. Lo nazis lo fageren pagar a las gents d'Orador, quèu nom vos dis solide quauqua-ren.
  • D'enguerras en decembre 1995 (coma en mai 1968) La bandièra roja flotava sus los Benedictins !
  • Totjorn uei, la paraula "Resistènça" a 'na valor pesuga per n'autres, un eisemple recent.
  • naut
     
    Las Lemosinas
    Montanha a vachas
     La paraula "Lemosina" vos dèut far pensar de 'na saloparià de gròssa veitura que pudis l'argent, si qu'es lo cas, podetz 'nar veire en quauqu'un luèc mai !

     Per contra, se vos agrada la bona bafrèia, sabetz solide qu'es una de las melhoras raças de charn dau mond, (benlèu la quita melhora !) Emmai las son bravas dins lor ròba rossa, dins mon país (en mai de las dròlas) son las vachas que son polidas.

     Si pensetz "vacha falorda", ESB e tot quò que seguis, avetz rason de vos far dau mashant sang. Qu'es 'rai que quò faguèt mau de veire daus tropèus d'entièrs abattut daus cas que sian contaminats. Lo biais que fogiuèt gerit lo risc se passèt dins lo gaspilhatge lo mai vergonhós. E las gents que ò faguèren ajèren pas la chausida, un còp qu'eran estat possats au productivisme, se ne'n podià pus tornar. Quò fai mau per la mangisca e quò fai mau per lo paísan.

     M'agrada melhor de poder minjar la charn dau buòu que viguei paissèr dins la prada au costat de ma maison, e quèu de 'quí suei prest de curar lo topin per chabar lo darrière bocin de tripa ò de mudèla, sens me peisonar, solide.

     Siria ben que totun, jucant' au pus paure poguèt minjar dau produches de qualitat, sanh, sens que quò sià monopolisat per de las gents que se sirven d'un label bio (ò sab-pas-qué mai) per far d'argent e reservar la qualitat a quilhs qu'an de l'argent.

     Quelas vachas, fan part de quò que viguei tras que poguei marchar, n'autres sèm banhats dins 'na societat de las vachas, coma dissèt Panazò, e m'agradan mai a paissèr dins la prada qu'a se batre dins l'arena !

     
    en Lemosin
    Sus las vias de Chamboliva
    Dins lo país de Comborn (19)
    Confolentès Occitan
    Dins lo Confolentès e lo Montberolès (16)
    Godonesc
    Legir los textes de JP Godonesc (24)

    www.enlimousin.com
    Lo folha-tèla dau conselh regionau
    www.correze.org

    www.correzeweb.com

    Lo Musèu Adrien Dubouché sus la porcelana tras los atges

    lo trabelh de l'IEO Lemosin

    Quò que se passa sus lo plan de Miuvachas

    Centre de la memòria d'Orador

    lo grand
    Per n'en saber mai sus lo Gingouin e la Resisténça en Lemosin
    davant naut aprèp